Luật đã được chuẩn bị công phu, nghiêm túc trên cơ sở kết quả tổng kết đánh giá thực tiễn quá trình thi hành Luật Đất đai năm 2013, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế phù hợp; đã thể chế hóa đầy đủ 5 quan điểm, 3 mục tiêu, 6 nhóm giải pháp và 8 chính sách lớn trong hoàn thiện pháp luật đất đai đã được định hướng tại Nghị quyết số 18-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Chính vì vậy, Luật Đất đai năm 2024 đã khắc phục những tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra trong quá trình tổng kết thi hành, góp phần giải phóng nguồn lực đất đai phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Chủ trì xây dựng các Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật

Thực hiện nhiệm vụ lãnh đạo Bộ giao, Vụ Đất đai đã tham mưu xây dựng trình Bộ TN&MT ban hành Quyết định số 678/QĐ-BTNMT ngày 19/3/2024 về kế hoạch thực hiện Quyết định số 222/QĐ-TTg của về triển khai thi hành Luật Đất đai, trong đó đã phân công cụ thể đơn vị chủ trì, phối hợp xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về đất đai, Vụ Đất đai được giao chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan xây dựng 2 nghị định, gồm: Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật; Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.

Ngay sau khi được phân công, Vụ Đất đai đã tổ chức xây dựng Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật; đến ngày 24/5/2024, Vụ đã hoàn thiện và báo cáo Bộ trình Chính phủ Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến Thành viên Chính phủ đối với dự thảo Nghị định. Đến ngày 10/6/2024, Bộ có Báo cáo số 135/BCBTNMT bổ sung tiếp thu, giải trình ý kiến Thành viên Chính phủ đối với dự thảo Nghị định (hồ sơ trình lần 3). Vụ Đất đai đã phối hợp với các đơn vị có liên quan thực hiện tiếp thu, giải, ý kiến của các bộ, ngành, địa phương và hoàn thiện Dự thảo Nghị định trình Chính phủ ban hành theo thẩm quyền.

Trong quá trình xây dựng Nghị định, Vụ đã phối hợp với Cục Quy hoạch và Phát triển quỹ đất, Cục Đăng ký và Thông tin dữ liệu đất đai tổ chức hội nghị lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật tại Quảng Bình, Tuyên Quang và Long An với sự tham gia của 11 bộ, ngành và 42 địa phương cùng các chuyên gia, nhà khoa học và các cơ quan, đơn vị khác có liên quan.

Bên cạnh đó, đã chủ động xây dựng nội dung dự thảo Nghị định, gửi lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương và đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, Bộ TN&MT để lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, một số hành vi quy định trong dự thảo Nghị định cần được rà soát để thống nhất với quy định của các nghị định quy định chi tiết thi hành Luật nên Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai cần được rà soát, hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành sau khi các Nghị định khác đã ban hành. Chính vì vậy, tại Thông báo số 168/TB-VPCP ngày 17/4/2024, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã cho phép Nghị định này được thực hiện quy trình rút gọn để quy định thời điểm hiệu lực đảm bảo đồng bộ với thời điểm Luật có hiệu lực. Ngày 5/4/2024, Vụ đã tham mưu báo cáo Bộ có Công văn số 2162/BTNMT-ĐĐ gửi Bộ Tư pháp góp ý kiến Dự thảo Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; đến ngày 24/5/2024, Bộ Tư pháp có Công văn số 2676/BTP-QL LVPHC&TDTHPL về việc góp ý Dự thảo Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Hiện nay, Vụ Đất đai đang phối hợp với các đơn vị có liên quan thực hiện tiếp thu, giải trình ý kiến của các bộ ngành, địa phương và hoàn thiện Dự thảo Nghị định.

Tham gia xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật khác về đất đai

Song song với việc chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan xây dựng 2 nghị định (Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai; Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai), Vụ Đất đai đã phối hợp với các đơn vị có liên quan xây dựng các văn bản pháp luật khác hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, như: Phối hợp với Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất xây dựng Nghị định số 12/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 44/2014/NĐ-CP quy định về giá đất và Nghị định số 10/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai; Nghị định số 71/2024/NĐ-CP Quy định về giá đất; Nghị định số 88/2024/NĐ-CP Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Phối hợp với Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai xây dựng Nghị định của Chính phủ Quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp GCN QSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai. Đồng thời, Vụ Đất đai còn phối hợp với Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất, Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai xây dựng các thông tư thuộc thẩm quyền ban hành của Bộ trưởng Bộ TN&MT hướng dẫn thi hành Luật.

Ngoài ra, Vụ Đất đai là đơn vị chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan của Bộ nghiên cứu, góp ý kiến đối với dự thảo Nghị định quy định chi tiết về đất trồng lúa do Bộ NN&PTNT chủ trì soạn thảo; tham gia góp ý kiến đối với dự thảo Nghị định quy định về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, Nghị định quy định về quỹ phát triển đất do Bộ Tài Chính chủ trì soạn thảo.

Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 222/QĐ-TTg, Vụ Đất đai đã tham mưu, báo cáo lãnh đạo Bộ tổ chức Hội nghị triển khai thi hành Luật bằng hình thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến với các bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (nhiều địa phương trực tuyến đến cấp xã).

Bộ đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan trung ương tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu nội dung và một số điểm mới, nổi bật của Luật Đất đai, như: Chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị cho gần 400 báo cáo viên các cấp; chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị cho cán bộ công chức ngành Tư pháp trong cả nước; phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức hội nghị cho các đối tượng là các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có liên quan; phối hợp với Kiểm toán Nhà nước tổ chức hội nghị cho cán bộ, công chức trong ngành; phối hợp với Bộ Ngoại giao tổ chức Hội nghị phổ biến cho các kiều bào trong và ngoài nước với khoảng 500 đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến tại Hà Nội và 50 điểm cầu tại 30 quốc gia và vùng lãnh thổ ở 4 châu lục.

Đối với các địa phương, Vụ Đất đai đã tham mưu, báo cáo lãnh đạo Bộ phối hợp với các địa phương tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu nội dung và một số điểm mới, nổi bật của Luật cho cán bộ, công chức, người lao động như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hòa Bình, Tuyên Quang, Phú Thọ, Hưng Yên, Long An, Bắc Giang, Lào Cai, Đồng Nai, Thái Nguyên, Thái Bình, Lạng Sơn, Đà Nẵng, Đắk Nông, Thừa Thiên Huế, Thanh Hóa, Quảng Nam. Trong đó, nhiều địa phương tổ chức hội nghị bằng hình thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến đến từng đơn vị hành chính cấp xã nên số lượng đại biểu được tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu nội dung và một số điểm mới, nổi bật của Luật rất lớn (như tại Thanh Hóa, số đại biểu tham dự lên đến trên 37 ngàn người).

Ngoài ra, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ, Vụ Đất đai đã phối hợp với Trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ TN&MT tổ chức 2 lớp tập huấn, tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu Luật tại TP. Hồ Chí Minh và tại Hà Nội; đồng thời, phối hợp với một số quận, huyện tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu Luật.

Đồng thời, Vụ đã tham mưu báo các Bộ phối hợp với các cơ quan báo chí, truyền thông giành nhiều thời lượng để tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu Luật trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Phát huy kết quả công tác những tháng đầu năm 2024, trong những tháng cuối năm 2024, Vụ Đất đai tiếp tục chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tham mưu, báo cáo lãnh đạo Bộ TN&MT hoàn thiện các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật; đồng thời, tổ chức tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành đảm bảo tiến độ và chất lượng cao. Vụ xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm của Vụ trong các tháng cuối năm 2024, nhằm góp phần đưa Luật với nhiều điểm mới quan trọng, mang tính đột phá đi vào cuộc sống; bảo đảm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

QUANG MINH
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 16 (Kỳ 2 tháng 8) năm 2024